راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش خبرنویسى(12)

توصیه هاى مهم براى لیدنویسى

اسماعیل کوشکباغى

در ادامه بحث لیدنویسی باید اضافه کرد که دو عنصر که (who)؟ و چه (what)؟ در لیدنویسی مهم هستند. در تنظیم لید عنصر «که» اگر مشهور نباشد در لید از نام او استفاده نمی کنیم و فقط عنوان جایگاه او را می آوریم.
مثال: دکتر حمیدرضا حاجی بابایی سیاست آمریکا را فرافکنی مشکلات درونی به بیرون مرزها توصیف کرد. (این نادرست است.)
مدل صحیح تنظیم خبر: عضو کمیسیون امنیت ملی، سیاست آمریکا را فرافکنی مشکلات درونی به بیرون مرزها توصیف کرد.
در مورد عنصر «که» طرح این نکته اهمیت دارد که بدانیم داشتن «زاویه انسانی» در لید بسیار مهم است.
مثال: هتل شرایتون مادرید در اثر انفجار بمب به شدت آسیب دید. نخست وزیر اسپانیا از این انفجار جان سالم به در برد. (این نادرست است.)
مدل صحیح: نخست وزیر اسپانیا از انفجار بمب جان سالم به در برد.
بعضی وقت ها فرد از شهرت برخوردار نیست، اما عملکرد او مهم است. در این موارد عملکرد فرد را در لید قرار می دهیم.
مثال: 3 کودک از کام آتش بیرون کشیده شدند.
نکته دیگر در تنظیم لید عنصر «کجا» (where) هم در خبرهای محلی و هم در اخبار خارجی باید مورد توجه باشد. ترسیم مکان در لید به خواننده کمک زیاد می کند.
مثال: تهران میهمان هادیان سیاسی از سراسر کشور بود.
مثال: لبنان جشن پیروزی حزب الله را با شکوه وصف ناشدنی برگزار کرد.
نکته دیگر اینکه بی دلیل از عنصر «زمان» (when) در لید استفاده نکنید، مگر اینکه واقعاً از نقش کلیدی برخوردار باشد. از جمله برای تازه نشان دادن خبر می توان استفاده کرد.
مثال: 20 ماه پس از کودتای نافرجام مسکو، محاکمه عوامل کودتا بالاخره از امروز آغاز شد.
نکته دیگر اینکه در مورد عنصر زمان سعی کنیم از ذکر ساعت دقیق در لید خبر بپرهیزیم.
مثال: گردهمایی هادیان سیاسی ساعت 8 و 25 دقیقه صبح امروز برگزار شد. (این نادرست است.)
صحیح: گردهمایی هادیان سیاسی صبح امروز برگزار شد.
نکته دیگر اینکه لید را باید روشن نوشت و از کلی گویی در آن پرهیز کرد.
- لید نباید با حرف اضافه شروع شود.
- اگرچه بحث لید سوالی مطرح شد، ولی فراموش نکنید شما باید خبر بدهید نه از خواننده بازجویی کنید.
- بعضی از لیدها برچسبی و کلیشه ای هستند، از این نوع لید بپرهیزید.
مثال: مجلس تشکیل جلسه داد. ( این نادرست است.)
مجلس قانون اصلاح مطبوعات را تصویب کرد. (این صحیح است.)
- نگارش لید مبتنی بر من می تواند مفید باشد.
مثال: من دیشب در جمع 43 مردی بودم که قرار بود زیرا آتش، فرودگاه جنگ زده قندهار را ترک کنند.
- هر چه لید کوتاه تر باشد (به جز موارد تشریحی و تلفیقی) جذاب تر می شود. لید خوب بین 10 تا 15 کلمه است. البته هرچه کوتاه تر باشد، بهتر است.
مثال (1): نظم نوین جهانی رسماً مرده است.
مثال (2): زمین لرزید، مردم بیرون ریختند.
- از عبارات رایج و یا اسامی سریال های تلویزیونی دارای شهرت می توان برای برقراری سریع ارتباط با مخاطب استفاده کرد. این نوع لیدها را فراموش نکنید:
مثال: ماجرای «پدرسالار» تکرار شد
در مجموع از آوردن مطالب جزیی در لید بپرهیزید، کلی گویی هم نکنید و باز یادتان بماند که مبهم ننویسید.

تیتر
کم گوی و گزیده گوی چون در
تا ز اندک توجهان شود پر
مهمترین پیام خبر به طور خلاصه و فشرده و به منظور ترغیب خواننده برای خواندن لید و متن را تیتر، گویند.
تیتر هدایتگر خواننده به سوی خبر است. تیتر در واقع جمله یا عبارتی است که به خبر هویت می دهد، می تواند خواننده را به خواندن مطلب ترغیب کند یا او را از خواندن باز دارد. در روزنامه ها تیتر نقش و جایگاه مطالب را نشان می دهد و در مطبوعات نیز نقش های ذیل را ایفا می کند:
1- ترغیب خواننده به خواندن لید و متن خبر؛
2- بیان پیام خبری به طور خلاصه؛
3- تعیین اهمیت و ارزشیابی مطالب مختلف؛
4- تفکیک مطالب مختلف روزنامه از یکدیگر؛
5- کمک به زیبایی صفحه (در صفحه بندی چهار عنصر داریم: جنس کاغذ، عکس و تصویر، متن ها و تیتر) بنابراین با توجه به اهمیت تیتر ها در ارزشیابی و اولویت بخشیدن به «رویدادها» تیتر خبر باید چکیده مهمترین مطلب را به طور دقیق و روشن بیان کند. به عبارت دیگر تیتر باید بتواند با حداقل واژه ها حداکثر مفهوم و فضا را برساند.