تحلیل وبررسی علل شکست وناکامی ژنو2

همه قبول کرده اند بحران سوریه، طرحی است که توسط غرب، ارتجاع عرب و رژیم صهیونیستی مشترکاً تهیه شده  و آن را با هدف به انحراف کشاندن جریان بیداری اسلامی در جهان عرب و منطقه به اجرا در آوردند. آنچه مورد انتظار آنها بود یکی خریدن وقت برای حکام فاسد باقیمانده در جهان عرب بود تا با استفاده از این فرصت بتوانند از امواج خروشان بیداری اسلامی جان سالم به در ببرند، دوم در امان نگهداشتن رژیم صهیونیستی از عوارض ناشی از سقوط دیکتاتورهای منطقه در اثر بیداری اسلامی بود و سوم حفاظت از منافع نامشروع غرب در منطقه که در اثر بیداری اسلامی بشدت در معرض خطر قرار گرفته بود.

صحنه بین‌المللی دربهمن ماه 92 شاهد برگزاری نشست ژنو 2 وحواشی آن بود.نشست ژنو 2 که در واقع آمریکایی‌ها بانی اصلی آن بودند ولی به طور رسمی، سازمان ملل ترتیب دهنده آن اعلام شده است پس از ماه‌ها تلاش، سرانجام درروزدوم بهمن92در شهر مونتروی سوئیس آغاز بکار کرد. آنچنانکه اعلام شده است در این نشست 40 کشور حضور دارند ولی در واقع، بازیگران اصلی آن، آمریکا و روسیه می‌باشند. با اینکه واشنگتن و مسکو برای برگزاری نشست هم نظر بوده‌اند ولی اختلافات اساسی میان آنان وجود دارد که در همان روز نخست و اظهارات وزرای خارجه این دو کشور کاملاً نمایان بود.

در این میان، دعوت بان کی مون از ایران برای شرکت در ژنو 2 و سپس، پس گرفتن آن که به یک رسوایی برای دبیرکل سازمان ملل و دست اندرکاران این نشست تبدیل شد، ازحاشیه‌های مهم این نشست بود.کاملاً واضح بود که این عقب‌نشینی دبیرکل سازمان ملل در اثر فشارهای آمریکا بوده است.

بررسی کارنامه کشورهای غربی وعربی نشان می‌دهد که آنها در حالی به دنبال تحمیل خواسته‌های خود به این نشست می باشند که در حوزه سیاسی و نظامی با ناکامی‌های شدیدی مواجه شده‌، زیرا در حوزه نظامی گروه‌های مسلح تحت حمایت آنها نتوانسته‌اند دستاورد چندانی داشته باشند و از سوی دیگر در حوزه سیاسی نیز آنها نتوانستند گروهی واحد از معارضان را به ژنو 2 اعزام کنند و به حضورصرف برخی از آنها بسنده کردند. شکست سیاست‌های آمریکا وهمپیمانان منطقه ای آن در اجلاس ژنو 2 در سه سطح بین الملل، منطقه ای وداخلی تاکید قابل بررسی می باشدازجمله:

الف - سطح بین الملل:

1- در سطح بین‌المللی امیدها درباره اینکه بتوان از طریق نظامی یا سیاسی  نظام سیاسی سوریه را تغییر داد، کاهش یافته است.

2- آمریکا و هم پیمانان منطقه‌ای خود که هرگونه مذاکره سیاسی با دولت بشار اسد را قبل از برکناری وی رد می‌کردند ولی اکنون پذیرفته‌اند بر ادعاهای قبلی خود خط بطلان بکشند.

3- تاکید و پافشاری آمریکا بر مصوبات ژنو 1 مبنی بر اینکه ژنو 2 باید به ایجاد دولت انتقالی و حذف بشار اسد بیانجامد، آمریکا و هم پیمانانش می‌دانستند که غیرقابل اجراست.

4- منوط کردن ژنو 2 به مصوبات ژنو 1 در حکم تعلیق به محال است زیرا نظام سوریه نشان داده که اکنون مدیریت اوضاع را برعهده دارد

5- امروزه بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا اذعان دارند که سقوط نظام سوریه به منزله انتقال تروریسم به دیگر کشورها از جمله قلب اروپاست.

6-    اجلاس ژنو 2 با حضور وزرای خارجه 40 کشور نتوانست به نتیجه‌ای دست یابد و به دلیل وجود اختلافات عمیق،معرضان، و برباد رفتن برنامه‌های از پیش تنظیم شده و برای رسیدن به یک راه حل سیاسی بود.

  ب- سطح منطقه ای:

1- به اعتراف همه صاحبنظران ، مذاکره درباره آینده سوریه بدون حضور ایران بی‌نتیجه است ولو اینکه آمریکا حاضر به پذیرش این واقعیت نباشد. مخالفت آمریکا با دعوت از ایران به معنای شکست زودهنگام آن بود و باید اذعان کرد که شکست ژنو 2 از پیش رقم خورده بود.

2- کشورهای همسایه سوریه که روزی مهمترین کانون‌های پشتیبانی تسلیحاتی و لجستیکی تروریست‌ها بودند، امید به موفقیت اقدامات نظامی را از دست داده‌اند.

3- معارضان ومخالفان مسلح سوریه ، ترکیبی از نیروهای تروریستی سوری و غیرسوری‌اند، هیچ موقعیت استراتژیکی در اختیار ندارند.

4- مهمترین عامل ناکامی اجلاس ژنو 2درآنست، که این نشست با هدف حل بحران سوریه توسط کسانی تشکیل شده، که خود (دولت‌های آمریکا، عربستان، قطر و ترکیه) ازعاملان اصلی و بانیان بحران در سوریه و حامیان تروریسم در این کشور هستند.

5- این اجلاس درحالی برگزار ‌شد که ، شکست سیاست آمریکائیها در سرنگونی حکومت بشار اسد، ناکامی عربستان در ایجاد یکپارچگی در میان گروههای معارض، سرخوردگی ترکیه از دشمنی با ملت سوریه و ناکامی قطر در سرمایه‌گذاری برروی تروریستهای القاعده از نشانه‌های شکست آن از قبل قابل مشاهده بود.

   ج- سطح داخلی :

1- اوضاع میدانی در سوریه به نفع دولت بشار اسدوشرایط کاملاً تغییر یافته ووضعیت برخلاف زمان اجلاس اول ژنو است ، و ماهیت گروههای معارض نیز کاملاً برملا گردید.

2- در داخل سوریه نیز گروههای تروریستی طی یک سال اخیر بطور جدی تضعیف شده‌اند.

3- درهر کجا که معارضان  بصورت محدود حضور دارند، ارتش و نیروهای "دفاع وطنی" آنان را به محاصره درآورده اند.

4- اختلاف نظر میان گروههای معارض سوری به صورتی است که نمی‌توانسند حتی برای رسیدن به توافق حداقلی هم امیدوار باشند.

5- اختلافات میان معارضان تروریست باعث شد که حدود نیمی از آنان مشارکت در اجلاس ژنو 2 را تحریم کرده و در آن حضور نیابند.

6- معارضان در آستانه اجلاس ژنو2 بافشار آمریکا در اسلامبول گردهم آمدند و نتوانستند به اجماع برای شرکت در کنفرانس ژنو 2 دست بیابند.

7- ازمیان معارضان حکومت کنونی سوریه، دو دسته که تاثیر بیشتری در تحولات سیاسی و امنیتی سوریه داشتند، در اجلاس ژنو 2 غائب بودند.

" ژنودو "براساس دلایل ذکر شده به هیچ وجه امکان موفقیت نداشت ،آنچه مسلم است اینست که پایان دادن به بحران سوریه نه براساس منطق اجلاس "ژنودو" بلکه برپایه دو تصمیم عقلایی و جدی صورت خواهد گرفت که یکی قطع کمک‌های تسلیحاتی و مالی از تروریست‌ها و معارضین نظام سوریه ، و دیگری واگذاری آینده سوریه به تصمیم ملت این کشور و برگزاری انتخاب آزاد می‌باشد. 

 اسماعیل کوشکباغی