راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش مقاله تحلیلی (2)

ارکان مقاله سیاسی

اسماعیل کوشکباغی

در شماره قبل اهمیت و شناخت تحلیل سیاسی و نیز ملزومات اساسی برای یک تحلیلگر مسائل سیاسی برای شما بیان شد، در این شماره علاوه بر بیان مفاهیم کلی تحلیل سیاسی شما را با ابعاد مقاله تحلیل سیاسی آشنا می سازیم.
¤مفاهیم کلی تحلیل سیاسی:
یکی از مباحث مهم «دانش سیاسی»، شناخت و تحلیل و تفسیر سیاسی از پدیده ها و مسائل روز است که نیاز به دقت و ژرف نگری ویژه ای دارد. در نظر اکثر مردم، سیاست در عین ابهام و پیچیدگی بسیار ساده است و هر کس، تنها به دلیل آنکه اندک مایه ای از اخبار و اطلاعات را داراست، خود را تحلیلگر مسایل سیاسی دانسته و یا با اندک خمیر مایه ای از هوش تلفیق شده با خدعه سیاستمدار خوانده می شود؟
این انگاره درست نیست و در این راستا باید، ضمن نفی باور نادرست، به بیان دقیق «تحلیل سیاسی» و «تفسیر سیاسی» اهتمام ورزید.
در بیان معنای «تحلیل» آمده است:«موشکافی و بررسی یک پدیده در ابعاد متفاوت برای رسیدن به پاسخ و نتیجه مطلوب.»
به طور کلی «تحلیل سیاسی» عبارت است از تلاش برای توصیف (پاسخ به چیستی ها) و سپس تبیین (پاسخ به چرایی و چگونگی) که طی آن به کشف علل وقوع پدیده های سیاسی می پردازیم.
در شرایط سیاسی امروزه جامعه ما با پرسش هایی مواجه می شویم که نیاز به تحلیل (توصیف و تبیین) دارند و ما به دنبال پاسخگویی به چرایی و چگونگی آنها هستیم و یا با ده ها گزاره سیاسی برخورد می کنیم که نیاز به فهم و تأیید و ردشان داریم و یا می خواهیم با کمک ابزار و دستگاه های استنباطی، تصاویر کلی پدیده ها را به دست آوریم و تفسیرهای سیاسی، اطلاعاتی، فرهنگی ، اجتماعی و ... ارائه دهیم. در همه این موارد نیاز به دقت، مطالعه، گردآوری اطلاعات، ژرف نگری، تفکر و در نهایت تحلیل و تفسیر درست پدیده ها و وقایع سیاسی داریم. گاهی نیز برای کشف و روشن شدن مبهمات و پی بردن به عمق مسائل و پدیده ها، لازم است ابزار و عوامل دیگری به کار گرفته شود، در تحلیل سیاسی سعی در بهره گیری از اجزای پدیده و ارتباطات بین آنها است، ولی در تفسیر برای اثبات و درک عمیق تر یک جریان سیاسی، لازم است از وقایع و جریان های سیاسی دیگری استفاده شود تا مطلب به شکل مورد نظر و واقع بینانه ارائه شود.
«تفسیر» در لغت به معنای روشن کردن و کشف نمودن است. بنابراین تفسیر می تواند کمک برای تحلیل و مکمل آن باشد. بر این اساس می توان در تعریف تفسیر گفت: تفسیر ابزار استنباط تصمیمات صحیح و مناسب است، با استفاده از یک سری اخبار مستند.
البته آنچه عمدتاً مورد نظر است، استفاده از روش های علمی، تجزبه و تحلیل پدیده های سیاسی است. بر این اساس تحلیلگر نه تنها باید دانش و اطلاعات کافی در رابطه با مسایل سیاسی داشته باشد و در این فضا گرفتار شبهات و عوام فریبی ها نشود، بلکه با دقت پدیده ها و جریان های سیاسی را تحلیل کند و به ارتباط متقابل حوادث دست یابد و آنگاه ضمن ارزیابی درست، نتیجه مطلوب را اخذ نماید.
¤ارکان تحلیل سیاسی
1- اخبار و اطلاعات
2- دانش سیاسی، فهم سیاسی
3- تجزیه و تحلیل پدیده سیاسی
4- کشف ارتباط تسلسلی و متقابل حوادث
5- ارزیابی مسائل جهت دستیابی به نتایج مطلوب
قبل از توضیح ارکان تحلیل سیاسی باید افزود که مقاله تحلیلی مقاله ای است که نویسنده در آن می کوشد تا علل و موجبات و چگونگی وقوع اخبار، رویدادها و رخدادها را بدون آنکه نظر شخصی خود را مداخله دهد، شرح و بیان کند و به عنصر خبری «چرا و چگونه» توأمان پاسخ دهد.
تحلیلگر در نگارش مقاله تحلیلی و تشریحی صرفاً بر پایه اطلاعات و اخباری که جمع آوری کرده است به عناصر خبری «چرا» و «چگونه» پاسخ می گوید. لذا هر اندازه که اطلاعات و اخبار کامل تر و جامع تر باشد، قدرت استدلال بیشتر می شود و خواننده مقاله آسان تر پذیرای محتوای آن خواهد شد. این نوع مقاله ها چون به ریشه یابی رویدادها می پردازند، ممکن است که در بررسی موضوع هایی خاص، ویژگی ایجاز و کوتاهی خود را تا حدودی از دست بدهند و از مقاله های مطبوعاتی دیگر طولانی تر شوند، که این امر به واسطه شکل ویژه مقاله قابل چشم پوشی است، هر چند که باید کوشش شود تا از شکل روزنامه نگاری و ژورنالیستی خارج نگردد. درخصوص نگارش مقاله تحلیلی یک نکته دیگر لازم و ضروری است که نویسندگان مقالات تحلیل سیاسی باید به آن توجه داشته باشند و آن هم برخورداری از توانایی تحلیل مسائل سیاسی روز است، لذا با برخورداری از این قدرت می توان پدیده های سیاسی را که به سهولت در اذهان عمومی قابل درک نیستند از طرق مختلف برای مخاطب بیان کرد.
برای نگارش مقاله تحلیل سیاسی در مطبوعات نویسنده باید بداند از کجا باید شروع کند و چه مراحلی را طی کند تا بتواند به عنوان تحلیلگر مسایل سیاسی، مسائل مهم سیاسی روز ایران و جهان را تحلیل نماید. از این رو، هر تحلیل سیاسی سه بخش دارد، ( خبر - اطلاعات درباره آن خبر- پیوند بین خبر و اطلاعات از منظر تحلیلگر سیاسی)
از آنجایی که این سه جزء اصلی هر تحلیل سیاسی به شمار می رود، در واقع مبنای هر تحلیل بر پایه این سه مفهوم استوار است. به همین دلیل هر کدام از این سه رکن اگر دچار مشکل باشد، در واقع تحلیل با مشکل روبه رو می شود. وقتی خبر یک تحلیل غلط باشد، بدون شک، تحلیل آن خبر هم ناصحیح است. علاوه بر این وقتی اطلاعات مربوط به یک رویداد غلط ارائه شده باشد، به طور قطع تحلیل همان رویداد نیز اشتباه خواهد بود. همچنانکه اگر یک تحلیلگر سیاسی نتواند بین خبر و اطلاعات ارتباط دقیقی با نقطه نظر خود درباره آن رویداد برقرار کند، بدون شک تحلیل او دچار مشکل اساسی می شود. در شماره آینده ارکان تحلیل سیاسی را برای شما بیان خواهیم کرد.