راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش خبرنویسی(30)

چند نکته مهم در خبرنویسی

اسماعیل کوشکباغی

برای اولین بار که در فضای خبرنویسی یک اصطلاحی مطرح شد به نام وقایع ساختگی، واژه ای هم برای توصیف وقایع و حوادثی که اساساً برای خلق پوشش خبری به کار می روند، به وجود آمد. این واژه تحت عنوان «شبه خبر» عبارت است از: واقعیت ساختگی.
شبه خبر: نمی تواند از خود خبر باشد بلکه چیزی است که ما می سازیم. به طور مثال اخباری که روابط عمومی ها منتشر می کنند، شبه خبر است.
نکته: شبه خبر با فرا واقعیت ها و ذهنیت ها سر و کار دارد. بیشتر آرمان گرا است و براساس آرمان های سازنده اش شکل می گیرد ولی خبر با واقعیت ها و مشاهدات سر و کار دارد. خبر، گزارشی از یک واقعیت یا ارزشگذاری یک واقعیت است.
شایعه: شایعه خبری است که منبع آن قابل تشخیص نیست.
تفاوت شایعه با خبر در این است که منبع ندارد و شناخته شده نیست.
نکته: یکی از شیوه های اصلی جنگ روانی شایعه است. شایعه در شرایط خاص که انسداد خبری و بحران خبری وجود دارد و فضای ابهام حاکم است، شکل می گیرد. هر چه ابهام بیشتر باشد و اهمیت بیشتری داشته باشد، بستر جامعه برای شایعه مهیاتر است. یکی از مسائل مهم در خبر و اطلاع رسانی این است که بتوانیم از صحت خبر اطمینان پیدا کنیم. برای این منظور راهکارهایی نیز وجود دارد.

¤ سوال های آزمایشی برای تعیین صحت خبر:
1- خبر چه شکلی است؟ تلفنی، تلگرافی، شفاهی، کتبی و اسنادی است. یا از چه طریقی به ما رسیده است؟
2- آیا محتویات آن معقول و منطقی می باشد؟ آیا با سوابقی که درباره موضوع وجود دارد، مطابقت دارد؟ آیا محتویات آن هرگز تعجب آور نیست؟
3- آیا تأییدی از منابع دیگر در مورد این خبر وجود دارد؟
4- آیا بیم آن می رود که منظور از این خبر ایجاد اشکال در سیستم خبری و فریب باشد؟
5- آیا کلیه محتویات، موضوعات و اجزای طرح شده در خبر صحیح است؟ یا فقط بخشی از آن قابل اعتماد است؟
6- منبع خبری (گزارشگر) کیست و چیست؟ برآورد قابلیت اعتماد آن یا او چه می باشد؟
7- اخبار و گزارش هایی که منبع خبری یا گزارشگر تاکنون ارسال کرده دارای چه نتایجی از نظر فایده و ضرر بوده است؟
8- آیا امکان سودجویی و نفع شخصی منبع خبر از گزارش متصور است؟
9- آیا منبع خبر نظرهای شخصی خود را به خبر افزوده است؟
10- آیا خبر پیش از وصول دستخوش تغییراتی شده است یا خیر؟
پردازش خبر: کار پردازش خبر تلفیق چند خبر است یعنی چند خبر را یک کاسه کنیم.

¤ مراحل پردازش خبر:
1- خلاصه کردن خبر: برای این کار الف- باید مخاطب را شناخت. ب- عناصر مهم خبر را باید دانست. برای خلاصه کردن بهترین راه این است که خبرها را یک بار بخوانید، برای بار دوم آن قسمت هایی که مهم است زیر آن خط بکشید و بعد آن را تنظیم کنید.
2- زدن تیتر، سوتیتر و روتیتر.
3- استفاده از منابع آرشیوی برای افزودن سابقه به خبر.
سابقه خبر دو فایده مهم دارد: الف- اطلاعات خبر را تکمیل می کند. ب- افزودن سابقه خبر به خبر بهترین راه برای انتقال پیام به مخاطب است.
نکته مهم: تعداد خوانندگان خبر با طول یک خبر نسبت عکس دارد، یعنی هر چه خبر کوتاه تر باشد، خواننده بیشتر دارد و بالعکس.

¤ ویراستاری و وظایف ویراستار:
یکی از بخش های مهم دیگر در کار خبرنویسی، ویراستاری است. ویراستار کیست؟ و وظایف وی چیست؟

¤ وظایف ویراستار عبارتند از:
1- سیاستگذاری که سیاست های کلی رسانه مورد نظرش را در خبر اعمال می کند؛
2- پالایش کننده خبر، ویراستن و پیراستن خبر؛
3- هماهنگ کننده فعالیت خبرنگار؛
4- انطباق اخبار با مشی رسانه؛
5- انتخاب کننده خبر (از میان انبوه اخبار)؛

¤ ویژگی های ویراستار:
1- تجربه و تسلط بر اخبار
2- قدرت قضاوت و فهم ادراک
3- تسلط بر شیوه های نگارشی زبان
4- عکس شناسی
5- صفحه آرایی

¤ ویرایش ادبی خبر:
آیین نگارش، املای کوتاه کردن جملات و عبارات طولانی، اصلاح جمله های شلوغ و درهم و حذف عبارات خلاف اخلاق و عرف و ارزش های جامعه دینی و اسلامی.

¤ ویرایش خبری:
- توجه به تمام عناصر خبری، ارتباط بندی های خبری با یکدیگر، علامتگذاری در خبر، تنظیم تیتر، توجه به ارزش های خبری، تنظیم لید مناسب، علامتگذاری در تنظیم متن خبر.

¤ ویرایش محتوایی
- انطباق با سیاست های رسانه، بررسی صحت اخبار، خلاصه سازی خبر، کنترل دقیق اعداد و ارقام، داشتن اطلاعات گسترده، ویراستار باید در مورد هر چیز اطلاعات کلی داشته باشد.
از شماره آینده موضوع مقاله نویسی در مطبوعات را به جهت اهمیتی که مقاله در انعکاس افکار، نظرات، دیدگاه ها و برداشت ها از موضوعات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی دارد و همواره مورد توجه عام و خاص است، برای بهره برداری شما بازگو خواهیم کرد.