راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش خبرنویسی(21)

ملزومات مصاحبه خبری

اسماعیل کوشکباغی

در شماره قبل آموزش خبرنویسی، اصول مصاحبه خبری را برای شما بیان کردیم؛ در این شماره به «نکات لازم برای انجام یک مصاحبه خوب» که توسط «میشل وتری گوال گمبل» ارائه شده است، می پردازیم:
1- آمادگی داشته باشید؛ منظور از انجام مصاحبه را بدانید و با طرح سوالاتی سعی کنید با در نظر داشتن این هدف به بهترین نحو منظور خود را تفهیم کنید.
2- برای ارائه منظور خود تمرین کنید؛ به دلیل ماهیت مصاحبه لازم است که توانایی ارائه و دریافت پیام را به هر دو صورت کلامی و غیر کلامی داشته باشید. این توانایی نه تنها در مورد ارائه و دریافت پیام بلکه در مورد دریافت واکنش های طرف مقابل و کسب اطمینان از درک صحیح او لازم است.
3- گوش دادن و درک شنوایی خود را فعال کنید؛ معمولاً اشکالاتی در ضمن مصاحبه ها روی می دهند که ناشی از درست نشنیدن صحبت های طرف مقابل است؛ لذا برای جلوگیری از این مشکل باید دقت در شنیدن توأم با توجه را در خود تقویت کنید.
4- دارای نظر و جهت باشید؛ در طرح سوالات و پاسخگویی نظر خود را با اطمینان بیان کنید. اگر شما در مورد عقاید، نظرات، مهارت ها و توانایی های خود اطمینان نداشته باشید، چگونه انتظار دارید دیگران در مورد آنها اطمینان حاصل کنند؟
5- انعطاف پذیر باشید؛ سعی کنید جملات و حرف های از پیش حفظ شده را بیان نکنید و توانایی مطابقت خود با طرف مقابل و فضای حاکم را داشته باشید.
6- به دقت نگاه کنید؛ به علایم غیر کلامی که از طرف مقابل یا از سوی خودتان فرستاده می شود، توجه کنید. دقت کنید که پیام های ارسالی شما حامل بار معنایی مثبت باشد.

¤ ویژگی های مصاحبه کننده
خبرنگاری که قصد دارد یک مصاحبه خبری موثر، کارآمد، مفید و خبرساز داشته باشد، باید از ویژگی های ذیل برخوردار باشد:
1- دارای ضریب هوشی بالا باشد، یعنی معمولاً خبرنگار از بین کسانی که از بهره هوشی بالاتری نسبت به افراد عادی برخوردار است، انتخاب می شود؛
2- مصاحبه کننده نباید خودش را در مرحله بالاتری از طرف مقابل قرار دهد؛
3- تابع مصاحبه شونده نباید شود؛
4- ذوق، علاقه و استعداد این کار را داشته باشد؛
5- کاوشگر، جست وجوگر، کنجکاو و تیزبین باشد؛
6- توانایی برقراری ارتباط با اشخاص و اقشار مختلف را داشته باشد؛
7- صبور و با حوصله باشد؛
8- عشق به کار حرفه ای خبرنگار داشته باشد؛
9- اصول اخلاقی را رعایت کند؛
10- انزواگر نباشد؛
11- تکبر نداشته باشد؛
12- اطلاعات اولیه در مورد شخص مصاحبه شونده کسب نماید؛
13- اطلاعات کافی در مورد سوژه و موضوع مصاحبه جمع آوری کند؛
14- مصاحبه شونده وقتی به اطلاعات مصاحبه کننده در مورد خودش یا موضوع مصاحبه پی ببرد اهمیت بیشتری به بحث می دهد.
¤ فواید اطلاعات کافی پیرامون مصاحبه
1- مصاحبه شونده حس می کند با شخص آگاه و مطلعی طرف است؛
2- مصاحبه کننده ای که از موضوع اطلاع دارد، نیازی به طرح سوالات حاشیه ای و کم اهمیت احساس نمی کند؛
3- داشتن اطلاعات کافی این امکان را می دهد که مصاحبه کننده سوالاتی را طرح کند که در غیر این صورت نمی توانست طرح کند؛
4- مصاحبه کننده آگاه تحت تأثیر و نفوذ طرف مقابلش قرار نمی گیرد؛
5- مصاحبه کننده آگاه فرق بین مسائل مهم و غیر مهم را تشخیص می دهد؛
6- مصاحبه کننده آگاه می تواند با دادن اطلاعات به طرف مقابل روند مصاحبه را شدت بخشد؛
7- اطلاعات در خصوص مصاحبه را می توان در لابه لای مصاحبه (در مرحله تدوین) گنجاند تا برای مخاطب جذاب تر باشد؛
8- در صورت نداشتن اطلاعات، مصاحبه به بیانیه مطبوعاتی و آگهی تبلیغاتی مصاحبه شونده تبدیل می شود.
نکته: در صورت طرح سوالات جزئی در مصاحبه ممکن است چون شما سوالات کلی را طرح نکرده اید، بعضی اطلاعات را نتوانید از مصاحبه شونده به دست آورید.
¤ موانع و مشکلات اجرای مصاحبه (پارازیت ها)
الف- موانع و مشکلات مصاحبه شونده:
1- اطلاعات تازه ای ندارد؛
2- اطلاعات کافی دارد ولی متوجه سوالات مصاحبه کننده نمی شود؛
3- اطلاعات تازه ای دارد اما فکر می کند محرمانه است یا مصاحبه کننده را محرم دانستن اطلاعات تازه نمی داند؛
4- مصاحبه شونده ممکن است خسته و عصبی باشد؛
5- مصاحبه شونده برخی ویژگی ها و نکات مثبت خود را بزرگ جلوه می دهد؛
6- پنهان کردن بخشی از واقعیت توسط مصاحبه شونده؛
ادامه مشکلات و موانع اجرای یک مصاحبه موفق خبری را در شماره آتی پی می گیریم.