آموزش خبرنویسی(5)

آموزش خبرنویسی(5)

ارزشهای خبری(قسمت سوم)

اسماعیل کوشکباغی

در دو شماره قبل ضمن تعریف ارزش های خبری در مجموع به شش مورد از آنها اشاره شد. در این شماره آخرین مورد ارزش خبری را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهیم.
7- تازگی و زمان رویداد:
تازگی یا زمان رویداد به مطلب خبری ارزش ویژه ای می بخشد. رویدادی که امروز اتفاق می افتد اگر امروز گزارش نشود از جنبه کار روزنامه نگاری به تاریخ پیوسته است. از نظر انتقال پیام های خبری، روزنامه با دیگر رسانه های خبری دائم در حال رقابت است. اگر خبر به موقع منتشر نشود، خواننده به منابع دیگر خبری مانند رادیو، تلویزیون و یا ارتباطات میان فردی و غیره روی خواهد آورد و نیاز خبری خود را از آنان تأمین خواهد کرد.
یکی از پر قدرت ترین نقطه خبر تازگی آن می باشد. خبر دیروز و دو روز گذشته را اگر امروز به نشر برسانیم، شنونده و مخاطبان ما رغبتی از خود نشان نمی دهند. بخاطر اینکه تازگی خبر گذشته است. از آنجایی که تازگی پاسخگو به یکی از عناصر شش گانه خبر ( چه وقت) است؛ اگر وقوع رویداد یک یا دو ساعت قبل از نشر آن باشد، باید براساس اهمیت عناصر خبری، عنصر (کی) در ابتدای خبر به عنوان اولین عنصر انتخاب شود. مثال:
1- ساعت دو بعدازظهر امروز یک شخص انتحاری در پاکستان جانش را از دست داد. 
2- صبح امروز یک هواپیمای مسافربری آمریکا با 400 مسافر در فرودگاه نیویورک آتش گرفت و عملیات نجات مسافرین همچنان ادامه دارد.
به آنچه در هفت قسمت به عنوان ارزش های خبری بیان شد، ابعاد دیگری را هم می توان افزود، اما تحقیقات موجود نشان می دهد که برای شناخت و ارزیابی یک رویداد، ارزش های خبری فوق در بین روزنامه نگاران و خبرنگاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این نکته را باید تاکید کرد که ارزش های خبری گاهی به تنهایی و گاهی با ترکیب یکدیگر واقعه را به وجود می آورند و میزان اهمیت و ارزش آنها نسبی است بنابراین خبر گزارشی از واقعیت ها است که دارای یک یا چند ارزش خبری می باشد.
در بخش عناصر خبری اشاره داشتیم که خبرنگار کارآزموده، هرگاه می خواهد رویدادی که دارای ارزش خبری است را به خبر تبدیل کند، با بهره برداری از شش عنصر خبر، آن را به صورت کامل و بی نقص تهیه و تنظیم می نماید. نکته ای که باید در اینجا به آن اشاره کرد، این است که در واقع آیا بین عناصر خبری و ارزش های خبری رابطه ای وجود دارد یا خیر؟ 
بررسی اولیه و اجمالی بر روی تعدادی از خبرهای تولیدی به روشنی نشان می دهد که رابطه مستقیمی میان این دو وجود دارد. از جمله اینکه:
عنصر ( چه کسی) : اشاره به ارزش خبری شهرت دارد.
عنصر (کجا) : اشاره به ارزش خبری مجاورت دارد.
عنصر (چه): اشاره به ارزش خبری دربرگیری، شگفتی و فراوانی دارد.
عنصر ( چه وقت) : اشاره به ارزش خبری تازگی دارد.
همانطور که می دانید، دو عنصر چرا و چطور، نقش تحلیلی و توصیفی دارند، زیرا خواننده نمی داند که رویداد چرا و چطور (چگونه) به وقوع پیوسته است. پس می توان گفت که این نکته امری طبیعی است که روزنامه نگاران تلاش می کنند تا از عناصر مناسب خبری برای جذب خواننده استفاده کنند و لذا این عناصر مناسب را در تیترها و آغاز خبرها به کار می برند و به قولی خرج می کنند. عنصر مهمی که روزنامه نگاران به تشخیص خود از میان عناصر خبری انتخاب می کنند. و در آغاز خبر به کار می گیرند تا خواننده را به خواندن خبر ترغیب کنند، عنصر جذاب خبر نامیده می شود. البته عنصر جذاب الزاماً مهمترین عنصر خبری نیست، شم حرفه ای برای انتخاب عنصر جذاب و کاربری آن در نخستین پاراگراف خبر ( لید) اهمیت شایان توجهی دارد. هر چند روزنامه نگاران در بسیاری از مواقع صرفاً از یک عنصر خبری در پاراگراف اول خبر استفاده نمی کنند و اکثراً آمیزه ای از این عناصر را به کار می گیرند.
در انتهای این بخش باید افزود که هر رویدادی را نمی توان خبر نامید. زیرا بسیاری از رویدادها ارزش انتقال به مخاطب را ندارند. معیارها و شرایطی که در ماهیت یک رویداد موجودند و برمبنای آنها می توان رویداد را ارزشیابی کرد، ارزش های خبری نام دارند. اهمیت این ارزش ها به دلیل آن است که خبرنگار را هم در سوژه یابی و تنظیم خبر یاری می دهد و هم به عنوان معیار مقایسه، ارزش گذاری و گزینش رویدادها برای انتشار توسط رسانه مورد استفاده قرار می گیرد. بر همین اساس لازم است قبل از ارائه مباحث مربوط به بخش سبک های خبرنویسی اشاره به این داشته باشیم که معیارهای گزینش یک خبر چیست؟ که در شماره آینده به آن خواهیم پرداخت. سخن دیگر آنکه علاقه مندان به انجام فعالیت های خبری می توانند با بهره گیری از مباحث ارائه شده در حوزه عناصر خبری و ارزش های خبری، تعدادی از خبرهای هفته نامه صبح صادق را مطالعه و با علامت گذاری بر روی آن به عنوان کار عملی اقدام نموده و برای اعلام نظر و نیز جهت تقویت و تکمیل این فعالیت ها آنها را برای نشریه ارسال نمایند. نشریه صبح صادق آمادگی دارد که عزیزان را در اینگونه فعالیت ها یاری نماید و نسبت به نگارش خبرنویسی، گزارش نویسی و مقاله نویسی با عزیزان همکاری داشته باشد.

به نقل از هفته نامه صبح صادق  شماره 397