راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش مقاله نویسی (6)

ویژگی ها و ساختار مقاله علمی و تخیلی

اسماعیل کوشکباغی

در شماره قبل انواع مقاله های مطبوعاتی را مورد اشاره قرار دادیم و به مقاله علمی و ویژ گی های آن پرداختیم. در ادامه ساختار کلی مقاله علمی را با هم مرور می کنیم.

ساختار مقاله علمی
1- عنوان مقاله: دارا بودن جذابیت برای جذب مخاطب، فشرده و مختصر و موجز بودن و پرهیز از اصطلاحات نامأنوس و اختصار، استفاده از صفت و موصوف های لازم برای گویا تر نمودن عنوان.
2- نام نویسنده، نویسندگان: مشخص کردن نام و رابطه سازمانی نویسنده یا نویسندگان .
3- چکیده: در برگیرنده معرفی کلی و گویای تحقیق، بیان هدف و قلمرو تحقیق، اهمیت کلی تحقیق، مروری فشرده بر ساختار مقاله، اشاره کلی به نوآوری ها و دستاوردهای مقاله، رعایت کوتاهی و فشرده بودن درحد یک بند و تا سقف 002 تا 052 کلمه با توجه به اینکه تعداد افرادی که چکیده را می خوانند بسیار بیشتر از کسانی است که مقاله را می خوانند.
4- کلید واژه ها: تا سقف پنج کلمه یا اصطلاح کافی است.
5- مقدمه: تعریف مسئله و قلمرو تحقیق، طرح اهمیت تحقیق، طرح سوابق تاریخی موضوع، طرح طبقه بندی ها و دسته بندی های مرتبط با موضوع، ارائه تعاریف، اصطلاحات اصلی و علائم و اختصارات، مروری کلی بر بقیه مقاله.
6- بررسی ادبیات موضوع: سابقه تحقیق، طرح سابقه براساس یک نظم زمانی دیدگاهی، مکتب فکری یا هر طبقه بندی دیگر، طرح ارتباط ادبیات مورد بررسی با موضوع تحقیق، بیان قوت و ضعف و محدودیت های ادبیات موضوع صرف نظر از طرح مطالب شخصی و تعصب آمیز. طرح یافته های موافق و مخالف در ادبیات، ارائه روند و سیر تحقیق و طرح جهت گیری آن، نقد و بررسی تئوری های طرح شده، مشخص کردن محدوده زمانی مورد بررسی، برقراری ارتباط بین ادبیات موضوع با موضوع مورد تحقیق.
7- بدنه اصلی مقاله: متشکل از یک تا چند بخش و در برگیرنده اصل تحقیق و مطالعه روش و متدولوژی، فرضیات...
8- نتایج: ارائه خروجی های آزمایش ها، مدل ها یا محاسبات.
9- بحث درباره نتایج: استخراج اصول، روابط و ارائه تعمیم های ممکن، ارائه تحلیل مدل یا تئوری، ارائه ارتباط بین نتایج و تحلیل ها، جمع بندی و نتیجه گیری طرح نتایج مهم و پیامدهای آنها، بیان محدودیت ها، طرح افق های تحقیقاتی برای ارائه و توسعه تحقیق.
10- سپاسگزاری: قدردانی از مراکز، سازمان ها، نهادها و یا اشخاص که در به ثمر رسیدن تحقیق و یا بهتر انجام شدن فعالیت های مربوط به مقاله تأثیرگذار بوده اند.
11- منابع: ارائه فهرست مرتب شده منابع.
12- پیوست ها: ارائه مطالب ضروری برای فهم و پشتیبانی از مطالب اصلی مقاله.
آنچه در این بخش ارائه شده عمدتاً جهت بهره برداری برای نگارش مقالات علمی برای درج در نشریات تخصصی حرفه ای، مانند فصل نامه ها، ماهنامه های علمی در داخل و خارج کشور به عنوان شاخصه های دارای اعتبار علمی بالا نام برده می شود و کمتر مشاهده می شود که روزنامه ها از این سبک مقالات استقبال کنند و اگر چنانچه الزامی باشد برای اینکه مقالات علمی در روزنامه به چاپ برسد ترتیب نگارش آن بسیار محدود خواهد بود که شامل: چکیده، مقدمه و طرح مسئله، چارچوب نظری و مروری بر مطالعات پیشینی، روش شناسی و تجزیه و تحلیل داده ها خواهد بود.

ج- مقاله های توصیفی، تخیلی و داستانی
اینگونه مقالات از ذهن نویسنده مایه می گیرند و قریحه، ذوق و استعداد نویسندگی در این مقاله ها به نحو بارزی نمایان می شود. فضاسازی و ایجاد هیجان از ویژگی های این نوع مقاله ها است و به داستان کوتاه نزدیک می شود، وقتی گفته می شود که این مقاله از ذهن نویسنده مایه می گیرد، به معنای خیالپردازی نیست، زیرا که اینگونه مقاله ها نیز همچون دیگر مقاله های مطبوعاتی باید اخباری باشند و ایجاز در آنها رعایت شود.
ناگفته نماند مقاله نویسانی که قلم آنان دارای قدرت تصویرپردازی و توصیف است، معمولاً از این روش برای شروع مقاله استفاده می کنند.
ویژگی های مقاله های توصیفی و تخیلی و داستانی:
-تصویرسازی در بالاترین حد خود: به جای توضیح، توصیف توأم با تصویر ارائه می شود. استدلال ها نیز مبتنی بر تصویرسازی و نتیجه به همین شکل بیان می شود.
-داستان گونگی: نویسنده این مقاله که باید استعداد داستان نویسی داشته باشد، به سوژه های خبری، از زاویه نگاه به داستان به آن می نگرد.
-تخیل مجاز: درباره اموری است که امکان وقوع دارد، اما هنوز اتفاق نیفتاده است، نباید دور از ذهن باشد. کاربرد این نوع مقالات در این است که با استفاده از شیوه طنز، جذابتر می شود، برای جلب مخاطبان کودک و نوجوان مفید است، همچنین با تصویرسازی و توصیف، ضعف استدلال را نیز می پوشانند. به عنوان نمونه در مورد مقاله وصفی در زمینه مشکلات تورم نویسنده احتیاجی به آوردن آمار و ارقام و یا ذکر منابع علمی و استدلال در مورد صحت نظر خود ندارد، بلکه او می تواند تنها به توصیف اثر محدود یک مورد از تورم به صورت فرضی بپردازد و با زبان زیبایی توصیف احساسات و همدردی خواننده را برانگیزد.
اینگونه مقالات خصوصاً در زمانی که نویسنده به دلیل نقصان اطلاعات نمی تواند به صورت صریح و مستدل سخن بگوید، بسیار به کاربرده می شود. یک مقاله وصفی، تخیلی و داستانی موفق می تواند احساس شادی، غم، اضطراب، امنیت و آرامش را به خواننده منتقل کند. در نگارش این گونه مقالات تصویر پردازی و توصیف جایگاه ویژه ای دارد، تیتر این نوع از مقالات، می تواند به هر صورت باشد، یک قطعه شعر زیبا و جذاب، یک عبارت کوتاه، یک جمله از یک شخصیت مشهور و ... در شماره آینده شما را با مقالات نقد و یا نقد مطبوعاتی آشنا خواهیم ساخت.