آموزش مقاله تحلیلی (1)

آموزش مقاله تحلیلی (1)

مقاله تحلیل سیاسی

اسماعیل کوشکباغی

مقاله تحلیل سیاسی چیست؟
نوشتن مهارتی آموختنی و آموزش دادنی است و میزان رشد آن به نحوه عملکرد و فعالیت، تمرین، ممارست، پیگیری و فرآیند تعلیم و تربیت بستگی دارد. اغلب کسانی که خود را ناتوان از نوشتن می دانند، بر این باورند که نوشتن استعدادی مادرزادی است که خداوند آن را به برخی اعطا و از برخی دیگر دریغ ورزیده است. این تلقی ناصحیح ناشی از عدم درک و عدم شناخت نوشتن به منزله مهارت اکتسابی است. آنانکه مهارت نوشتن را آموخته اند و می دانند که چگونه بر دوش قلم نشسته و سیر و سیاحت عالم کنند، قلم را همچون ابزاری برای اهداف متعالی به خدمت می گیرند، اما آنانکه نمی دانند و نمی توانند، نویسندگی و نوشتن را امری راز آمیز می پندارند.
موضوع مقاله نویسی در رسانه ها، سایت ها و وبلاگ ها به خصوص مقالات تحلیل سیاسی از ابتدای پیدایش فعالیت ارتباطی و خبری تاکنون دستخوش تغییرات از نظر روش و فن نگارش و نیز تقسیم بندی های گوناگون شده است. روزنامه ها، مجلات، هفته نامه ها و نشریات اغلب دارای مقاله های تحلیل سیاسی هستند که توسط صاحب نظران، کارشناسان ، دبیران ، سردبیران و تحلیلگران نوشته می شود. نوشتن مقاله تحلیل سیاسی گاهی مشکل تر از نوشتن دیگر مقالات و مطالب است. زیرا اگر گزارشگر با تلاش درصدد جمع آوری و گزارش صحیح و صریح از حقایق یک ماجرا است، نویسنده مقاله تحلیل سیاسی علاوه بر جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل پدیده سیاسی با تکیه بر دانش و فهم و یافتن علل حوادث در کنار آن باید راهی جذاب و مبتکرانه را برای نوشتن تحلیل سیاسی دست و پا کند.
در شماره های قبل برای شما بازگو کردیم که عنصر چرا و چگونه از عناصر شش گانه خبر از مهمترین بخش های خبرها ، رخدادها ، رویدادها و پدیده های سیاسی به شمار می روند. تحلیلگر سیاسی به عنصر چرا و چگونه پاسخ می دهد، لذا پاسخ به این عنصر خبری نیازمند آگاهی وسیع و تسلط به اخبار و رویدادها و همچنین احاطه کامل بر سابقه رویداد و پدیده سیاسی است. بدون آگاهی نمی توان تحلیل نوشت، زیرا اگر تحلیل گر نتواند، مخاطب را با آنچه به عنوان تحلیل می نویسد، هماهنگ و همراه کند، شکست خورده است. اگر پاسخ «چه» و «چرا» فقط یک بار نادرست از کار درآید ، تحلیلگر برای همیشه در فعالیت حرفه ای ناکام خواهد ماند. اطلاعات و آگاهی وسیع همراه با تجزیه، بینش و شم سیاسی، قدرت پیش بینی به تحلیلگر می دهد تا درباره وقایع آینده بتواند نظریات خود را ارائه دهد. از سوی دیگر تحلیلگر نباید هیچ گاه در پاسخ به «چرا» و «چگونه» حکم صادر کند، زیرا که تجربه نشان داده است که اگر فقط یک درصد احتمال نقض پیش بینی وجود داشته باشد، همان درصد کم به ویژه در عرصه و صحنه سیاسی هر تحلیلی را متزلزل می کند.

¤ اهمیت شناخت و تحلیل سیاسی:
یکی از پیچیده ترین و پر جاذبه ترین مباحث علوم انسانی، شناخت، درک و تحلیل موضوعات و پدیده های سیاسی است. امروزه مسایل و مباحث سیاسی از تنوع، پیچیدگی، گستردگی ، در هم تنیدگی و اهمیت ویژه ای برخوردار و بینش خاصی برای فهم و تحلیل آنها نیاز است.
موضوعات و مسائل سیاسی، پیوند و ارتباط ژرف ، ناگسستنی و نظام مند با امور فرهنگی- معرفتی ، اجتماعی و اقتصادی ، نظامی و ... دارد، «سیاست» در تار و پود زندگی بشری ریشه دوانده است.
امروزه دیگر این عقیده قدیمی که «سیاست فقط کار سیاست مداران است»، مصداق ندارد. زیرا فراگیر شدن عرصه سیاسی در قالب مشارکت توده های مردم و تعامل ملت ها و دولت ها و ... نشانگر حضور طیف وسیعی از افراد جامعه در این عرصه بوده است و می طلبد که عموم افراد جامعه از دانش، بینش و بصیرت درست سیاسی برخوردار باشند.
در این میان بایستگی فهم و درک صحیح پدیده های سیاسی و آشنایی نسبی با مسائل اساسی روز، برای تحلیلگران عرصه علم و سیاست، دو چندان است. آنان باید از آنچه در زندگی سیاسی جامعه می گذرد، آگاه باشند و بتوانند تصویر و تحلیل درستی از پدیده ها، فتنه ها، وقایع داخلی و خارجی داشته باشند و ضمن اینکه پاسخگوی سوالات و انتظارات مخاطبان هستند، بتوانند در فعالیت های اجتماعی خود به خصوص در رابطه با مسایل سیاسی، بهترین، درست ترین و بایسته ترین راهکارها و مواضع را اتخاذ نمایند.

¤ ملزومات اساسی برای تحلیلگر مسائل سیاسی:
- شناخت و تحلیل درست و واقعی از حوادث و وقایع و پدیده های سیاسی
- بالا بردن دانش سیاسی خود با مطالعه و تأمل در خبرها و گزارش ها
- پرهیز از القائات و تفسیرها و تحلیل های غلط و نادرست
- برخورداری از توانایی پاسخ به ابهامات و شبهات سیاسی موجود در جامعه
- دشمن شناسی و آشنایی با توطئه ها و برنامه های تبلیغی، سیاسی دشمنان علیه نظام دینی 
- ارائه اخبار و گزارش های صحیح و جلوگیری از ترویج شایعات، دروغ پراکنی، تهمت زنی ها 
- کمک به تبیین ارکان نظام دینی و راه های کارآمدی آن
- برخورداری از قدرت بصیرت سیاسی
- بازشناسی دقیق جریانات سیاسی به خصوص جریانات منحرف
- ارائه راهکارهای مناسب و موثر برای اخذ تصمیمات سیاسی از سوی مخاطبان
علاوه بر این مطالعه در زمینه اصطلاحات، مفاهیم و مسایل سیاسی و دانش سیاسی لازم است.
اصول تحلیل سیاسی در واقع درک مفاهیم پیچیده سیاسی را به ما می آموزد، با آموختن این اصول می توان پدیده های سیاسی را که به سهولت در اذهان عمومی قابل درک نیستند، از طریق آموزش های ویژه برای اکثر مردم قابل فهم و درک کرد. بسیاری از پدیده های سیاسی دارای دو وجه متمایز از هم هستند.
1- وجه آشکار: که درک آن برای افراد عادی به طور معمول امکان پذیر است.
2- وجه پنهان: که کار تحلیلگر سیاسی شناخت و شناساندن این وجه پدیده سیاسی به مخاطبان خود است.
ما می کوشیم شما را با شیوه ساده تحلیل پدیده های سیاسی آشنا کنیم. در مرحله بعد شیوه های نگارش تحلیل سیاسی را بیان می کنیم تا علاقه مندان به نوشتن تحلیل سیاسی بدانند از کجا آغاز کنند و چه مراحلی را طی کنند تا بتوانند به عنوان تحلیلگر مسایل سیاسی، مسایل مهم روز سیاسی ایران و جهان را تحلیل نمایند. در شماره آینده ابعاد تحلیل سیاسی را بیان خواهیم کرد.

به نقل از هفته نامه صبح صادق  شماره 437