آموزش خبرنویسی(9)

آموزش خبرنویسی(9)

سبک های تنظیم خبر (قسمت سوم)

اسماعیل کوشکباغی

در خصوص سبک های تنظیم خبر تاکنون سبک هرم وارونه، سبک تاریخی و سبک تاریخی به همراه لید را با هم مرور کردیم و آخرین سبک تنظیم خبر که در خبرنویسی مرسوم است، سبک پایان شگفت انگیز است.
4- سبک پایان شگفت انگیز:
سبک پایان شگفت انگیز از سبک های شیرین خبرنویسی محسوب می گردد. در این سبک قفل ماجرا در پایان خبر باز می شود و خواننده را شگفت زده می کنند، طبعاً این سبک به این دلیل پا به عرصه ادبیات روزنامه نگاری گذاشته است که به نیاز نوجویی خواننده پاسخ می دهد، البته این سبک نمی تواند برای ارائه هر خبری مورد استفاده قرار گیرد.
سبک پایان شگفت انگیز بیشتر در خور رویدادهایی است که خود از چاشنی شگفتی و ندرت برخوردارند و روزنامه نگار برای آن که این چاشنی را کاملاً کارساز کند، از این سبک بهره می جوید. در سبک پایان شگفت انگیز هم می توان از ایجاد هرم وارونه و هم از فضاسازی خاص سبک تاریخی به همراه لید بهره برد.
از ویژگی های این سبک آن است که خواننده کنجکاو نگاه داشته می شود و برای مخاطب سوالی ایجاد می شود، بدون اینکه به آن پاسخ داده شود. در این سبک از لید غیر متعارف و سوالی استفاده می شود و معمولاً بدنه خبری به صورت تاریخی کار می شود، نکته دیگر اینکه عمده کاربرد این سبک در خبرهای اجتماعی و حوادث مرسوم است.
در این سبک قسمت های مختلف خبر طوری تنظیم می شود که به صورت جذاب و شگفت انگیز و شیرینی خاتمه یابد و در واقع خبر در قسمت انتهایی برای مخاطبان رمزگشایی می شود. ضمناً این شیوه برای نگارش خبرهای کوتاه مناسب است.
مثال: تنظیم خبر با سبک پایان شگفت انگیز
خبر: 
«... پلیس تصمیم گرفت راننده خودرویی را که باعث یک تصادف عجیب شده بود مجازات نکند.» جورج فرزند «آرتور اسمیت» شهردار پشت فرمان اتومبیل پدرش که بر بالای تپه ای پارک شده بود، نشسته بود. او بی آنکه قصد قبلی داشته باشد، دنده اتومبیل خاموش را خلاص کرد و قبل از آنکه فرصت هیچ واکنشی پدید آید اتومبیل از تپه سرازیر شد و با ماشین دیگری که در پایین تپه پارک شده بود به شدت برخورد کرد. 
خوشبختانه در این حادثه عجیب هیچ کس آسیب جدی ندید و فقط آقای «اسمیت» که در صندلی عقب اتومبیل مشغول خوردن ساندویچ بود، جراحت مختصری دید.
پلیس فقط به یک دلیل با این راننده برخورد نکرد، او 18 ماهه بود.
باید توجه داشته باشیم که خبرنگاران موظف هستند که بعد از شناختن خبر و جمع آوری اطلاعات، مطالب را در قالب بسته بندی های جذاب به مخاطبان ارائه دهند و هر قدر جذاب تر و محتوای آن پربارتر باشد شمار مشتریان و میزان تأثیرش بیشتر می شود. لذا بر همین اساس خبرنگاران پس از جمع آوری اطلاعات یکی از چهار سبک تنظم خبر را مورد استفاده قرار می دهند. در بررسی های انجام شده نسبت به استفاده خبرنگاران در تنظیم خبر از سبک های مختلف که به چهار مورد آن اشاره شد، بیشترین سبک های به کار گرفته شده در تنظیم خبر به ترتیب سبک هرم وارونه، سبک تاریخی، سبک تاریخی همراه لید و سبک پایان شگفت انگیز مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین سبک نگارش برای مطالب خبری روز، سبک هرم وارونه است. همچنین در تنظیم خبرهای ورزشی، تنظیم نمودار، خبرهای هنری و علمی، از سبک هرم وارونه و در تنظیم اخبار دادگاه ها و خبر حوادث از سبک تاریخی با لید استفاده می شود.
- چگونه خبر بنویسیم؟
تا اینجا و طی چند شماره گذشته شما خوانندگان محترم را با روند خبرنویسی و اینکه عناصر خبر چیست؟ ارزش های خبری کدام است و سبک های مطرح خبرنویسی که بیشتر مورد استفاده خبرنگاران قرار می گیرد آشنا کردیم. مناسب دیدیم قبل از اینکه ارائه بحث خبرنویسی را با هم ادامه دهیم، پروسه خبرنویسی با تکیه بر مباحث ارائه شده بیان کنیم.
چگونه خبر بنویسیم؟
-انتخاب سوژه؛
-زاویه دید؛
-جمع آوری اطلاعات؛
-تنظیم ساختار خبر؛
-نوشتن خبر؛ 
-ویرایش نهایی.
فرایند نوشتن فرایند رفت و برگشت است. یعنی نمی شود به همین ترتیبی که گفته شد، اول سوژه داشته باشید، بعد اطلاعات جمع آوری کنید و بعد خبرتان را بنویسید. گاهی اوقات شاید مجبور شوید پس از مرحله جمع آوری اطلاعات و موقع نوشتن خبر به اطلاعات جدیدی نیاز پیدا کنید.
برخی مواقع اصل خبر را در جریان نوشتن کشف کنید، گاهی حتی ممکن است بعد از نوشتن خبر دوباره برگردید به مرحله اول و حتی سوژه خود را تغییر بدهید و موضوع دیگری را برجسته کنید.
به همین دلیل، نباید از پاک کردن و تغییر آنچه نوشته اید واهمه داشته باشید، یکی از اساتید اهل فن می گوید: «خبرتان را روی سنگ نمی نویسید که نتوانید آن را تصحیح کنید.» 
- انتخاب سوژه:
برای نوشتن، افکارتان را رها کنید و هر چه را به فکرتان می رسد روی کاغذ بیاورید. یکی از بهترین راه ها برای پیدا کردن یک سوژه خوب گفت وگو با همکاران است و افراد صاحب فکر و نظر ممکن است به سوژه از زاویه های مختلف نگاه کرده و یا اینکه اطلاعات جامع و ارزنده ای داشته باشند و بتوانند براساس آن یک خبر خوب، ارزشمند اثرگذار و جذاب تهیه و تنظیم کنید. در شماره آینده ادامه پروسه نوشتن را با هم پی خواهیم گرفت.

به نقل از هفته نامه صبح صادق  شماره 401