راهبرد ما

این و بلاگ اختصاص به مسائل کلان ، استراتژی و راهبردی در حوزه موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی مرتبط با ایران و منطقه دارد

راهبرد ما

آموزش خبرنویسی(17)

نگارش خبر (قواعد علامتگذاری)

اسماعیل کوشکباغی

در شماره قبل به برخی از قواعد علامتگذاری و نقش آنها در نگارش اصولی خبر اشاره کردیم.
ادامه این بحث را در این شماره پی می گیریم.
10- خط تیره (-)
خط تیره در تنظیم خبر معمولاً در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
الف- بعد از علامات و ارقامی که برای تقسیم مطالب به کار می رود.
مثال: 1-2-3 ، الف- ب- ج، اولاً : ثانیاً :
ب- در گذاشتن تاریخ بعد از شماره نامه.
مثال: شماره 25 : 14/5/1387
پ- بعد از عنوان و اسم اشخاص.
مثال: سرکرده انجمن وهابی سپاه صحابه : ضیاءالرحمن فاروقی
ت- خط تیره را در مواردی نظیر موارد مورد استفاده پرانتز نیز به کار می برند. در این صورت تیره قبل و بعد از یک یا چند کلمه قرار می گیرد، اما باید دانست که برعکس پرانتز که فقط برای توضیح به کار می رود، خط تیره برای پرارزش ساختن کلمه یا کلمات استعمال می شود. البته این تعریف مربوط به دو تیره است یعنی وقتی بخواهند عبارتی یا جمله ای تعریف و توضیحی بیاورند، ولی اگر عدم هماهنگی آن با عبارت متن به اندازه مطالب داخل پرانتز باشد، عبارت مورد نظر را در میان دو تیره قرار می دهند.
مثال: تدریس علامتگذاری برای دانشجویان روزنامه نگاری : گرچه به اختصار هم باشد : لازم و ضروری است.
ج- ارقام و اعداد
در موارد زیر برای شمارش به جای حروف باید از ارقام استفاده کرد:
الف- مقیاس های متری، مقدار، مبلغ، درجات مدارها و نصف النهارها، درجه هوا و چند درصد.
مثال: 13 کیلوگرم،- 5 آمپر، - 210 درجه، - 75 ریال، - 70%
ب- آمار و ارقام
مثال: این استان دارای 3 شهرستان و 12 بخش است و بیش از 50 هزار نفر جمعیت است.
پ- تاریخ و ساعات روز
مثال: 25 مرداد 1372 در ساعت 10 و 20 دقیقه.
ت- شماره مواد قوانین و تصویب نامه ها، خانه ها و صفحات.
مثال: ماده 119 قانون مدنی، - شماره 29 خیابان فردوسی، - صفحه 18
در موارد ذیل برای شمارش باید از حروف استفاده کرد:
الف- سن اشخاص
مثال: مسن ترین خبرنگار صبح صادق، شصت سال دارد.
پ- شماره های غیرمشخص
مثال: در کتابخانه دانشکده سی تا چهل نفر دانشجو مشغول مطالعه هستند.
ب- اعدادی که جمله با آنها آغاز می شود.
مثال: پنج نفر وارد اطاق شدند.
ت- عدد یک و اعداد کسری کمتر از یک.
مثال: یک میلیارد ریال، - یک سوم هزینه سالانه...
بدیهی است که برای نوشتن ارقام و اعداد به طور کلی قاعده مشخصی وجود ندارد، ولی نمونه هایی که در بالا ذکر شده است، معمولا در نوشته های روزنامه نگاران رعایت می گردد. در عین حال باید دانست که در تیترهای روزنامه ها اغلب اتفاق می افتد که برای جا گرفتن حروف در داخل ستون ها، به جای حروف از ارقام استفاده می شود.

¤ مصاحبه
هر خبرنگار و تهیه کننده خبر در فرایند تنظیم خبر و کسب خبرهای جدید نیازمند به انجام مصاحبه و گفت وگو می باشد. لذا این سوال مطرح می شود که اصولاً مصاحبه چیست؟ کارکرد آن کدام است و چه کاربردی در تنظیم خبر دارد.
مصاحبه یک ارتباط طراحی شده، هدف دار، رو در رو که نیازمند به تصمیم گیری است و ممکن است به منظور جمع آوری اطلاعات، ارزیابی طرف مقابل، اقناع و تغییر عقیده شخصی راهنمایی و توضیح برخی مسائل و با جهت استخدام باشد.
در تعریف دیگر گفته شده که مصاحبه، مکالمه ای حساب شده و دقیق است که در پی رسیدن به اهدافی از پیش تعیین شده می باشد و دارای بار محتوایی قابل ملاحظه و اطلاعات تازه و مفید است. مصاحبه با مکالمه و گفت وگو تفاوت دارد.
مکالمه بی هدف، ساده و بی اهمیت است و گفت وگو گامی جلوتر از مصاحبه است و مصاحبه کننده به جای طرح سوالات مجزا از هم، شیوه ای دیالکتیکی را پیش می گیرد و هر پاسخ مصاحبه شونده را مبنای سوال بعدی خود می کند. در مصاحبه خبری باید سوالاتی طرح کنید که مخاطبان تشنه آن هستند و اطراف آن دائم کنجکاوی می کنند.
برای رسیدن به این منظور بهتر است گزارشگر مصاحبه خود را که شامل مجموعه ای از سوالات به هم پیوسته و مربوط به یکدیگر است را در یک قالب مشخص بریزد تا در حین مصاحبه گیج نشود.
مصاحبه گر برای انجام مصاحبه باید پس از بررسی و مطالعه مقدماتی درباره موضوع یا سوژه لازم است چند فرضیه بسازد و سعی کند با طرح چند سوال برای هر فرضیه گزارش خود را از پیش داوری های شخصی و ذهنی پاک کند. فرضیه سازی به شما کمک می کند که درون یک چارچوب مشخص به طرح سوال پرداخته و در فضای مصاحبه حاضر و آماده شوید به نحوی که وقتی مصاحبه به پایان می رسد با خود نگویی که ای کاش فلان سوال را هم می کردم، مصاحبه کننده نباید سوال کم بیاورد و اسیر سکوت و سکون شود. بلکه با طرح سوالات بیشتر باید در هر لحظه خلاقیت ایجاد کند. با توجه به این مقدمه تعاریف کاربردی از مصاحبه شامل:
1-مصاحبه عبارت است از پرسیدن هدفمند از یک شخص یا اشخاصی برای کسب اطلاعات و افکار و ضبط مناسب پاسخ ها به منظور انتشار آنها.
2-مصاحبه یکی از شیوه های کسب خبر است که به منظور به دست آوردن خبری خاص صورت می گیرد.
3-مصاحبه گزارشی است از فراگرد ارتباط میان دو سوی ارتباط به منظور دستیابی به واقعیتی که دارای یک یا چند ارزش خبری می باشد.
در شماره های آینده کاربردهای مصاحبه، ویژگی های مصاحبه کننده، انواع مصاحبه و تنظیم مصاحبه را مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد.